منصور حلاج

درباره منصور حلاج و مسلك و مرام و اعتقادات وي بايد نكاتي را مد نظر داشت : 1- در باره منصور حلاج و مرام و مسلک وی چندان اطلاعی در دست نیست یا لا اقل بنده اطلاع چندانی ندارم. 2- آنچه در تکفیر وی گفته شده خصوصاً روایت ناحیه مقدسه به قدر کافی مستند نیست و روایت مرسل بخصوص در باره شخصیت افراد ناشناخته، معتبر و قابل اعتماد نیست. 3- از طرف دیگر وجود نام افراد و اشاره به آن ها در اشعار و گفتار ادبی به هیچ وجه نمی تواند امتیاز و نشانه حقانیت آن ها باشد؛ بلکه صرفاً کاربرد تمثیلی دارد مانند لیلی و مجنون و شیرین و فرهاد و سایر اشخاصی که از جنبه خاصی ضرب المثل شده اند. 4- عبارت "انا الحق" که می گویند موجب تکفیر و اعدام منصور حلاج شده، مبهم و دو پهلو است و هم می تواند درست باشد و هم غلط و برای هر دو طرف راه های متعدد برای توجیه دارد. نتیجه: بنابراین بهتر است که حساب اینگونه افراد را به خداوند منان واگذار کنیم و به الگوهای شناخته شده و قابل اعتماد توجه کنیم.