عقاید ، خداشناسی
عقاید
در سوره مبارکه الرحمن می خوانیم «و من خاف مقام ربه جنتان». از آن جایی که «جنات» کلمه جمع است منظور از این آیه چند بهشت هست؟
«وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ»؛ و براى كسى كه از مقام پروردگارش بترسد، دو باغ بهشتى است!(1) در این که مراد از این دو بهشت چیست؟ چندین قول بیان شده است: 1. بهشت اول بهشت مادى و جسمانى باشد و بهشت دوم بهشت معنوى و روحانى، چنان كه در آيه 15 سوره آل عمران آمده است: «لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ»
آیا آیه تطهیر دلالت بر عصمت ائمه (علیهم السلام) دارد؟
«إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً»؛ خداوند فقط مىخواهد پليدى و گناه را از شما اهل بيت دور كند و كاملًا شما را پاك سازد.(1) چند نکته: 1. «يُريدُ» اشاره به اراده تکوینی خداوند است، نه اراده تشریعی؛ زیرا اراده تشریعی یعنی تکلیف کردن به دوری از گناه، و این برای همه مؤمنان است. لذا خداوند با فرمان تکوینی اراده کرده است که اهلبیت، از هر آلودگی پاک و مصون باشند. ضمنا ترک گناه برای ایشان، محال عادی است نه عقلی، لذا منافاتی با اختیار ندارد.
وقتي انسان را در قبر می گذارند و مي روند و نكير و منكر مي آيند چه اتفاقاتی می افتد؟ نكير و منكر چه سوالاتی را از ما می پرسند و نحوه پاسخگوئی ما به آن ها چگونه خواهد بود؟
اگر مکر صفت مذمومی است، پس چرا خداوند خود را خیر الماکرین (بهترین مکر کننده ) می خواند؟
مکر در لغت، به معنای تدبیر، چاره اندیشی و بازداشتن کسی از مقصودش است، اعم از آن که در کار بد باشد یا در کار خوب.(1) البته مکر به معنای خدعه و حیله گری که بار منفی دارد، غلبه استعمال پیدا کرده است، نه این که معنای لغوی چنین باشد. اگر هم بپذیریم که حیله و چاره اندیشی بار منفی دارد، خداوند این را در مقابل کسانی که خودشان اقدام به مکر کرده اند به کار برده است، لذا دیگر منفی نیست و با آن معنای مکر که اکنون در زبان ها است (نقشه های شیطانی و زیان آور)، تفاوت اساسی دارد.
بر اساس آیات قرآن دقیقا خداوند چه گناهانی را نمی بخشد؟ آیا این صحیح است که خدا شرک و کفر را نمی بخشد حتی اگر کافر و مشرک توبه کرده باشند؟
«إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظيمٌ»؛ شرک، ظلم بزرگى است.(1) «مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرى إِثْماً عَظيماً»؛ و آن كسى كه براى خدا، شريكى قرار دهد، گناه بزرگى مرتكب شده است.(2) «وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعيداً»؛ و هر كس براى خدا همتايى قرار دهد، در گمراهى دورى افتاده است.(3)
بر حسب آیه 45 سوره فاطر، همه انسان ها حتی پیامبران و امامان گناهکارند، چون خداوند می فرماید اگر به سبب کارها یا گناهانشان قراربود خدا مجازاتشان کند، جنبنده ای بر روی زمین باقی نمی ماند. با این وصف تکلیف عصمت انبیاء و ائمه علیهم السلام چه می شود؟
ایمان چگونه وارد قلب ما می شود و چگونه بدانم که خارج نمی شود و تقویت می شود؟
ایمان و باور قلبی، بر اعمال و رفتار انسان تاثیرگذار است؛ لذا بهترین معیار برای سنجش ایمان، عمل انسان است. در قرآن کریم نیز در بیشتر موارد، ایمان همراه عمل صالح آورده شده است؛ لذا بشارت برای کسانی است که همراه ایمان، عمل صالح هم دارند: «وَ بَشِّرِ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحات»؛ به كسانى كه ايمان آورده، و كارهاى شايسته انجام دادهاند، بشارت ده.(1) هم چنین قرآن بطور موردی هم موارد عمل صالح و رفتار صحیح مبتنی بر ایمان را متذکر شده است:
در آیه 36 سوره نساء، خداوند ابتدا نیکی به خود، سپس پدر و مادر، و بعد خویشاوندان نزدیک و خویشاوندان دور را سفارش می کند. منظور از نیکی چیست؟ نامادری، برادر و خواهر ناتنی یا دائی و خاله ناتنی در چه رتبه ای از خویشاوندی قرار دارند؟
منظور از ماه های 12 گانه ای که در آیه 36 سوره مبارکه «توبه» بدان اشاره شده، ماه های قمری است یا ماه های شمسی؟ آیا دستورات فقهی قرآن و نیز مبنای عمل پیامبر گرامی اسلام بر اساس ماه های قمری تنظیم شده، یا ماه های شمسی؟
آیا روح همان آثار حیات است (حواس و علائم حیاتی را کنترل و مدیریت می کند) که وقتی این از بین رفت می گوییم روح از بدن خارج شده است؟ تفاوت انسان با حیوان در ابدی بودن روح، چه می شود؟ حیوانات بعد از مرگ روحشان چه می شود؟