صدقه برای اموات

آیا مرده ها می فهمند که ما برایشان صدقه یا خیرات می دهیم؟ آیا این خیرات در آرامش روحی و بخشش گناهانشان اثر دارد به هنگام مرگ، ملائکه‌ مرگ که جنود و کارگزاران حضرت عزراییل (علیه‌السلام) هستند، روح را کاملاً تحویل می‌گیرند، یعنی تعلق او به بدن و به دنیا کاملاً قطع می‌شود. در چنین حالتی، نعمت «اختیار» سلب می‌گردد، ولی دلیلی نیست که ارتباط قطع شود. بلکه این ارتباط دیگر به میل و اختیار خودشان نخواهد بود. بر همین اساس، ارتباط شخص از دنیا رفته، چه مؤمن باشد و چه کافر، با خویشان، دوستان، آشنایان و آن چه به او علاقه داشته، برقرار می‌شود، اما اختیاری در آن ندارند. بلکه باذن الله و بر اساس علم، حکمت، مشیت و اراده‌ او این ارتباط برقرار می‌شود. چنین نیست که همه مردگان به هنگام ارتباط با زندگان در دنیا، شاهد همه رفتارها، گفتارها و کردارهای آنان باشند، بلکه میزان آگاهی آنان، با قوانین و شرایط حیات برزخی آنان انطباق دارد. ثواب خیرات و مبرات زندگان، چه معنوی باشد، مثل نماز، تلاوت قرآن، زیارت، دعا، استغفار و... و چه مادی باشد، مثل اطعام فقرا، دستگیری از مساکین، رسیدگی به ایتام، صدقه و... نیز به لطف الهی به آنان می‌رسد، چنان چه ثواب باقیات الصالحات‌شان تا اثر دارد به آن ها می‌رسد. منتهی چنان که بیان شد، همه این حوادث بر اساس قوانین حاکم الهی بر آن عالم است. پس اگر به پیامبرش فرمود تو اگر هفتاد مرتبه نیز برای کافر و منافق استغفار کنی، فایده‌ای ندارد، تکلیف خیرات و مبرات دیگران برای کفار و منافقین روشن است: «اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لاَ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِن تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِینَ مَرَّةً فَلَن یغْفِرَ اللّهُ لَهُمْ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَفَرُواْ بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ اللّهُ لاَ یهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ»؛ چه براى آنان آمرزش بخواهى یا برایشان آمرزش نخواهى [یكسان است‏ حتى] اگر هفتاد بار برایشان آمرزش طلب كنى هرگز خدا آنان را نخواهد آمرزید چرا كه آنان به خدا و فرستاده‏ اش كفر ورزیدند و خدا گروه فاسقان را هدایت نمى‏ كند.(1) یکی از صحابه از حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) نقل کرده: «برای مردگان خود هدیه بفرستید»، گفتم: هدیه مردگان چیست؟ فرمود: «صدقه و دعا» و اضافه فرمود: «ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه‌های خود می‌آیند و فریاد می‌کنند... ای خانواده من، پدر، فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن‌ها بر ما است. نفعش برای غیر ما. ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامه‌ای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامه‌های بهشت بپوشاند.»(2) امام صادق (علیه السلام) فرمودند: «هر کس از مسلمانان براى مرده ای عمل صالح و نیکویى انجام دهد، پاداش او دو چندان شود و خداوند متعال آن مرده را از آن عمل خیر و ثوابش بهره‏ مند گرداند» و نیز فرمودند: «نماز، روزه، حجّ، صدقه، اعمال خیر و دعا که برای مرده انجام می‌دهند در قبرش بر او وارد می‌شود و به او می‌رسد و ثوابش را براى کسى که آن‌ را انجام داده و نیز براى مرده می‌نویسند.»(3)

_______

(1) توبه/ 80.

(2) کامل الزیارات، ص 222.

(3) شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 185.

http://http://www.askquran.ir/showthread.php?t=32829&p=746168&viewfull=1#post746168