قرآن و هدایت غیر عربها
باتوجه به تفاوت زبان مردم جهان، چگونه قرآن می تواند كتاب هدايت جهانی باشد؟
قرآن بر قوم عرب نازل شده و بطور طبیعی و منطقی، زبان آن هم باید عربی باشد: «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِه»(1) از طرفی قرآن به هر زبانی نازل می شد، بالاخره دیگرانی بودند که زبانشان متفاوت بود، زیرا زبان مشترک جهانی نداریم؛ پس باز هم این سؤال مطرح می شد. به بیان دیگر، با نبود زبان مشترک جهانی، ممکن نیست کتابی آسمانی به همه زبان ها نازل شود. افزون بر این که اعجاز قرآن، فقط به اعجاز لفظی آن نیست تا بگوییم پس برای دیگران معجزه محسوب نمی شود. قرآن از جهات مختلفی دارای اعجاز است.(2) بله، بعضی از وجوه اعجاز برای فردی که باسواد است و یا عربی می داند، بهتر قابل فهم است تا کسی که بی سواد است و یا عربی نمی داند. ولی همان طور که بیان شد همه وجوه اعجاز قرآن اعجاز لفظی آن نیست، و فردی که با زبان عربی هم آشنایی ندارد می تواند آن را درک کند. فراموش نشود که در همان زمان، غير عرب زبان های بسيارى مانند سلمان فارسى، بلال حبشى، صهيب رومى، و ... به اسلام گرويدند؛ کما این که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نیز برای دعوت به اسلام، به فرمانروایان مصر، یونان، حبشه و روم نامه نوشتند و آنان را به اسلام دعوت کردند. مطلب دیگر؛ زبان ابزار مفاهمه و ابزار مقاصد و اهداف است و فرقى نمى كند كه مفاهمه با چه زبانى و علائمى صورت گيرد. البته زبانى كه قابليت انعطاف و كارآيى بيشترى دارد، مثل زبان عربى، مناسب تر و بهتر است؛ خصوصا با توجه به آغاز دعوت از شبه جزيره عربستان كه مردمان عرب زبان دارد. البته برای یک مسلمان، شایسته است تا زبان کتاب آسمانی دین خود را بیاموزد و در راه فهم آن تلاش نماید. لازم به ذکر است برای استفاده از قرآن، می توان از ترجمه آیات و هم چنین از کتب تفاسیر استفاده نمود و کمک گرفت. این راهی است که همه غیر عرب زبان ها و آن هایی که آشنایی کاملی به زبان و ادبیات عربی ندارند، از همین روش استفاده می کنند، و کاملا طبیعی و منطقی است. نکته: همین که از صدر اسلام تاکنون پیام ها و تعالیم قرآن کریم نشر و گسترش یافته و هنوز باقی و تازه است، می توان فهمید که عربی بودن زبان قرآن برای کسانی که به دنبال فهم از کلام الهی هستند، مانعی محسوب نمی شود.
_________
(1) ابراهیم/ 4.
(2) ر.ک: علوم قرآنى، معرفت، نرم افزار علوم قرآنی نور (مشکات)، ص 356 – 367.
