دعای ما و اراده خدا

image: 
آیا با دعا می توانیم اراده خدا را تغییر دهیم؟

آیا با دعا می توانیم اراده خدا را تغییر دهیم؟ شکی نیست که مشیت و اراده الهی در زندگی بشر تأثیر اساسی دارد و به عبارت دیگر، تقدیر الهی، بسیاری از اتفاقاتی که برای بشر رخ می دهد را رقم می زند. اما باید دانست که تقدیر الهی علاوه بر اراده الهی، بر عوامل دیگری نیز مشروط است. به عبارت دیگر، اسباب دیگری نیز وجود دارد که تقدیر الهی را رقم می زند، یکی از این اسباب دعا کردن است (همچنین اموری مانند صدقه، صله ارحام و... ). معنای این امر این است که خود دعا کردن، جزئی از تقدیر الهی است، به این معنا که خداوند چنین مقدر می کند که برای شخص «الف» اتفاق «ب» بیافتد، مگر اینکه یکی از اسباب دیگر را ایجاد کند و یکی از آن اسباب دیگر همان دعا کردن است. با توجه به مطالب فوق، تقدیر الهی در واقع مشروط به شروطی است و امکان تغییر دارد، یکی از شروطی که در شکل گیری تقدیر الهی مؤثر است، دعا کردن است؛ فلذا است که امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند: دعا، بلاى نازل شده و نازل نشده را دفع مى كند.(1) با توجه به مطالب فوق می توان گفت که خود خداوند برای دعا کردن بشر، اثر و ارزش فراوانی قائل شده است و این اثر خاص را خداوند، خود برای دعاکردن جعل کرده است؛ چنانچه در قرآن کریم می فرماید: «قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ»؛ اى پيامبر رحمت به مردم بگو: اگر دعاى شما نباشد، پروردگارم هيچ اعتنا و نظرى به شما نكند.(2) دعا امری اثر گذار است و در تاثیر آن هیچ تردیدی نیست و یکی از آیاتی که به اهمیت آن اشاره می کند همین آیه ایی است که خداوند به بشر به خاطر دعا کردن او ارزش قائل می شود. از سوی دیگر در روایات ما از پیامبر اکرم (صلوات الله علیه) نقل شده است که «الدعاء مخ العباده»؛ دعا مغز و اساس عبادت است.(3) دعا همیشه اثرگذار است اما گاهی اثر آن به صورت برآورده شدن خواسته دعا کننده ظاهر می شود و گاهی هم که به صلاح آن فرد نباشد، در قالب بخشش سیئات یا ازدیاد حسنات، لحاظ می شود و در هر صورت اثر گذار است. فلذا دعا هیچ گاه محو نمی شود. (البته برای دعا کردن نیز آدابی وجود دارد) ما بر قدرت خداوند غلبه نمی کنیم، بلکه در واقع دعا هم وسیله ای است که خداوند به ما داده است و طبق خواست خداوند، دعا موثر است و اگر خداوند اراده کند که به دعا ترتیب اثر ندهد، هیچ دعایی اثرگذار نخواهد بود؛ بنابراین خداوند مجبور نیست که به خواسته ما عمل کند.

_________

(1) بحارالانوار، ج93، ص300.

(2) فرقان/ 77.

(3) ثقة الاسلام كلينى، الكافى، دار الكتب الإسلامية تهران، 1365 ش، ج1، ص46.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید

 

موضوع: