ارذل العمر

منظور از "ارذل العمر" در آیه 5 سوره حج چیست؟
قسمت مورد اشاره شما از آیه کریمه، چنین است: «...ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلاً ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ وَ مِنْكُمْ مَنْ يُتَوَفَّى وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلى‏ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلا يَعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئاً...»؛ ... بعد شما را بصورت طفل بيرون مى ‏آوريم؛ سپس هدف اين است كه به حدّ رشد و بلوغ خويش برسيد. در اين ميان بعضى از شما مى ‏ميرند؛ و بعضى آن قدر عمر مى ‏كنند كه به بدترين مرحله زندگى (و پيرى) مى ‏رسند؛ آن چنان كه بعد از علم و آگاهى، چيزى نمى ‏دانند... .(1) خدای متعال در این آیه زیبا، برای اثبات معاد، به دو دلیل روشن و همه فهم اشاره می کند: اول مراحل خلقت انسان از خاک و بعد نطفه و سپس دوران رشد او از جنینی تا پیری، و دوم رویش گیاهان در بهار پس از خشک شدن آن ها در زمستان. «ارذل» از ماده «رذل» به معنى چيز پست و نامطلوب است، و منظور از «ارذل العمر»، نامطلوب ترين دوران هاى زندگی انسان است كه به نهايت پيرى مى‏ رسد و معلومات خود را به كلى فراموش مى‏ كند و از نظر معلومات و تدبیر امور و سایر خصلت ها، همانند كودکی خردسال می گردد؛ همانند يک كودک از موضوع جزئی ناراحت مى‏ شود؛ با امر مختصری خوشحال و راضى مى‏ گردد؛ ظرفيت و حوصله خود را از دست مى‏ دهد و ... با اين تفاوت كه مردم از كودک انتظارى ندارند اما از او توقعات دارند! علاوه این که، در مورد كودكان اين اميدوارى هست كه با رشد و نمو جسم و روحشان همه اين حالات بر طرف گردد اما در مورد پيران فرتوت و كهن سال چنين اميدى وجود ندارد! نیز این تفاوت هم هست که كودک چيزى نداشته كه از دست بدهد اما اين پير كهن سال همه سرمايه‏ هاى زندگانی خود را در اوج دوران پیری و فرتوتی از دست می دهد! روى اين جهات، حال پيران سالخورده در مقايسه با حال كودكان خردسال، بسيار رقت‏ بارتر و ناگوارتر است. در بعضى از روايات «ارذل العمر» به سن صد سالگى به بالا تفسير شده است؛ احتمالا این گونه روایات، ناظر به نوع افراد باشد، زیرا كسانى هستند كه در سنين پایين تر از صد سالگى هم به اين مرحله ـ که در آیه کریمه اشاره شده است ـ مى‏ رسند.(2)

ـــــــــــــــ

(1) حج/ 5.

(2) تفسير نمونه، ج ‏14، ص 26.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید