پاسخ: ان شأ اللّه که در پناه قرآن موفّق و پیروز باشی‌. حتماً برای گرفتن پاسخ پرسش‌هایت خیلی انتظار کشیده‌ای‌. اگر پاسخ من کمی دیر به دستت م

بنابر آن چه در علم اصول فقه شیعه به صورت مستدل بیان شده‌، منابع فقه شیعه عبارت است از: کتاب (قرآن‌) سنت (قول‌، فعل و تقریر معصوم‌) عقل و اجماع .(ر.ک‌: دروس فی اصول فقه الامامیه‌، عبدالهادی الفضلی‌، ص 79، مؤسسة ام القری للتحقیق و النشر.) سن بلوغ دختر و پسر در قرآن کریم مطرح نشده‌; ولی از واژگانی چون‌: بلوغ حُلم‌، بلوغ نکاح و بلوغ اشُد، استفاده شده است‌.(نور، 58ـ59; نسأ، 6; انعام‌، 152; یوسف‌،22; اسرأ، 34; قصص‌، 14; احقاف‌، 15; حج‌، 5; غافر، 64.) فقها مسألة تعیین سن بلوغ را از روایات استنباط کرده‌اند. از آن‌جا که در معیار حجیت روایات و این که چه روایتی قابل استناد است‌، میاق فقها اختلاف نظر است‌، در برخی از احکامی که از روایات و خبر واحد استنباط می‌شود، اختلاف فتوا به چشم می‌خورد. بلوغ دختران علایمی دارد که یکی از آن‌ها، اتمام نه سال قمری است‌. صاحب جواهر در این مورد می‌فرماید: "مشهور میان فقهای شیعه‌، بلکه آن چه مذهب شیعه بر آن مستقر است‌، این است که سن بلوغ دختران‌، نه سال کامل است‌."(جواهر الکلام‌، ج 26، ص 38، دارالکتب الاسلامیة‌.) اتمام نه سال قمری در بلوغ دختران‌، پیش از آن که اجماعی باشد، روایات فراوانی بر آن دلالت دارد. برای نمونه به یک روایت اشاره می‌شود: امام باقر7 می‌فرماید: هنگامی که دختر نُه ساله شد، یتیمی و کودکی او پایان می‌پذیرد و ازدواج می‌کند و حدود عمومی بر او و برای او جاری می‌شود.(وسائل الشیعه‌، شیخ حر عاملی‌، ج 1، ص 42، مؤسسة آل‌البیت‌.) شاید دلیل آیت اللّه صانعی بر سیزده سال بودن سن بلوغ در دختران‌، موثقه عمار ساباطی است‌. عمار ساباطی می‌گوید: از امام صادق‌سؤال کردم‌: چه زمانی بر پسر نماز واجب می‌شود؟ امام فرمود: هنگامی که پسر به سیزده سالگی رسید، نماز بر او واجب می‌شود و اگر قبل از آن محتلم شده باشد، از زمان احتلام نماز بر او واجب شده و مکلف گردیده است‌. دختر نیز همانند پسر در سیزده سالگی نماز بر او واجب می‌شود و اگر قبل از آن حیض شده باشد، از زمان حیض شدن‌، نماز بر او واجب شده و مکلف گردیده است‌.(همان‌، ج 1، ص 45.) به نظر می‌رسد، نمی‌توان با تمسک به این حدیث‌، چنین فتوایی داد; زیرا اولاً، احادیث نُه سالگی فراوان و احادیث سیزده سالگی اندکی است‌; ثانیاً، مشهور فقها، بلکه همه‌، از موثقة عمار اعراض کرده‌اند و اعراض مشهور موجب ضعف حدیث می‌شود; ثالثاً، اگر دلیل فتوای ایشان‌، موثقة عمار ساباطی است‌، باید در مورد پسران هم بگوید، سن بلوغ پسران اتمام سیزده سال قمری است‌، در حالی که در توضیح المسائل ایشان نوشته شده‌: نشانة بالغ شدن یکی از چهار چیز است‌:... سوم‌: تمام شدن پانزده سال قمری در مرد...(ر.ک‌: توضیح المسائل‌، ص 368، انتشارات میثم تمار / ر.ک‌: جامع المدارک‌، سیداحمد خوانساری‌، ج 3، ص 366، مکتبة الصدوق‌، تهران / کتاب الخمس‌، شیخ مرتضی حائری‌، ص 420، دفتر انتشارات اسلامی / مجلة فقه‌، کتاب اول‌، ص 229ـ297، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی‌.)