آیا فشار قبر تا روز قیامت ادامه دارد؟

"و من وراَّئهم برزخ إلی‌َ یوم یبعثون‌; (مؤمنون‌، 100) و پشت سر آنان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند." آیات و روایات بطور روشن دلالت دارد که بعد از زندگی دنیا و قبل از قیامت عالمی وجود دارد بنام "عالم برزخ‌" که روح انسان بعد از مرگ تا برپائی قیامت در آن‌جا زندگی می‌کند. روح انسان بعد از جداشدن از این جسد خاکی در جسم‌های لطیفی قرار می‌گیرد که بسیاری از عوارض ماده را ندارد; و چون از هر نظر شبیه این جسم است به آن "قالب مثالی‌" و یا "بدن مثالی‌" می‌گویند; یعنی بدنی شبیه همین بدن‌، اما نه به کلی مجرد است و نه مادی محض‌.(اقتباس از تفسیر نمونه‌، آیة‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 14، ص 322، دارالکتب الاسلامیه‌.) در شب اوّل قبر حوادثی اتفاق می‌افتد از جمله این حوادث فشار قبر است‌. آنگونه که از برخی احادیث استفاده می‌شود. فشار قبر برای برخی کیفر اعمال محسوب می‌شود و برای برخی‌، ملایم‌تر و به منزله کفاره گناهان و جبران کوتاهی‌ها است‌. امام صادق‌7 از پیامبر اکرم نقل فرموده است‌: فشار قبر برای مؤمن‌، کفاره نعمت‌هایی است که ضایع کرده است‌.(بحارالانوار، ص 221، ح 16 و 16.) از نکته یاد شده معلوم می‌شود که فشار قبر آنی و در شب اول قبر است و پس از آن ارواح به حسب اعمالشان به چند دسته تقسیم می‌شوند. الف‌: افرادی که در درجه اعلای از ایمان و کمال هستند این افراد پس از مرگ و پاسخ به سؤالات نکیر و منکر روح آنها در قالب مثالی قرار می‌گیرد و به بهشت برزخی وارد می‌شوند و در آن‌جا در محضر امیرالمؤمنین‌7 و در بهشت برزخی به انواع نعمتهای الهی متنعم می‌شوند; تا برپا شدن قیامت‌. ب‌: افرادی که مؤمن هستند ولی نه در درجه و کمال گروه قبلی‌، این افراد پس از سؤال و پاسخ در قبر، دری از بهشت (برزخی‌) به سوی قبر آنان باز می‌شود و قبر به مقدار چشم‌انداز، وسیع شده و باغی از باغهای بهشت می‌شود. این گروه در قبرشان متنعم به نعمتهای پروردگارند و همیشه دعایشان این است که خدایا قیامت را برپا نما و نعمتهای بهشتی را که به ما وعده داده‌ای عطا فرما. ج‌: مؤمنین معصیت‌کار که مستحق عذابند، آنها پس از ورود به قبر و سؤال نکیر و منکر و عدم توانایی آنها برای پاسخ دادن‌، فرشتگان با عمودی که در دست دارند بر فرق آنها می‌کوبند و قبرشان پر از آتش می‌شود. و دری از جهنم (برزخی‌) به‌سوی قبر آنان باز می‌شود و قبرشان تبدیل به چاهی از چاههای جهنم می‌گردد و این گروه در قبر معذبند تا وقتی که گناهانشان بخشوده شود. د: کسانی‌که کافر محض هستند، اینها هم همانند مؤمنین معصیت کار در جهنم برزخی معذبند تا برپا شدن قیامت‌; با این تفاوت که عذاب کافر، عذاب عقیده و عمل است و کاهش دهنده عذاب قیامتش نیست‌; ولی عذاب مؤمن گناهکار، عذاب عمل است و باعث پاک شدن او می‌شود و جنبه اصلاحگرانه و رهایشگرانه دارد.(سیری در جهان پس از مرگ‌، حبیب‌الله طاهری‌، ص 328 ـ 330، دفتر انتشارات اسلامی‌، با اندکی اضافات‌.) :'û گروهی که نه اهل ثوابند که مستحق نعمت باشند و نه اهل گناه تا مستحق عذاب گردند این گروه روحشان (در قالب مثالی‌) بصورت بی‌هوش و یله و رها باقی می‌ماند تا برپا شدن قیامت‌.(فروع کافی‌، ج 3، ص 238، باب المسألة فی القبر و من یسأل و من لایسأل‌، نشر دارالاصول / جهت آگاهی بیشتر درباره عالم برزخ ر.ک‌: پیام قرآن‌، آیة‌الله مکارم شیرازی‌، ج 5، ص 443 - 478، نشر مدرسه امیرالمؤمنین‌7 / عالم برزخ در چند قدمی ما، محمدی اشتهاردی و...) هنگام مرگ روح انسان از بدن به طور کامل جدا می‌شود و به هنگام رستاخیز، خداوند متعال بار دیگر بدن و استخوان‌های پوسیده و خاک شده را حیات مجدد می‌دهد و روح‌، دوباره به آن بر می‌گردد.(ر.ک‌: پیام قرآن‌، آیة‌الله مکارم شیرازی‌، ج 5، ص 308 ـ 334، مدرسة‌الامام امیرالمؤمنین / تفسیر نمونه‌، آیة‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 2، ص 307، دارالکتب الاسلامیة‌.)