اخلاقی

سالهاست خدا را به خاطر یک مسئله خواندم..

پرسش:

برخی از عالمان شیعه معتقد هستند که برترین عبادت در شب قدر، گفتگوی علمی است. آیا این سخن درست است؟

پاسخ:

روایتی درباره اینکه برترین عبادت در شب قدر گفتگوی علمی باشد وجود ندارد بلکه یکی از اعمال خیری است که می‌توان در این شب بافضیلت انجام داد.

شب قدر در سطح کره زمین به اندازه یک شبانه‌روز (۲۴ ساعت) است. بنابر این، هر قسمتی از کره زمین در پاره‌ای از آن قرار می‌گیرد. از این رو اگر کسی آن را شبی در ایران درک کند و سپس به کشور دوردستی سفر نماید و شب بعد در آنجا دوباره لیلةالقدر را درک کند، در واقع یک شب بیشتر نبوده؛ زیرا شب بعد استمرار همان شب و پاره دیگری از آن واحد زمانی است و فاصله شدن روز بین دو نقطه، آن را به دو شب تبدیل نمی‌کند؛ زیرا از ۲۴ ساعت خارج نشده و آنچه در نظر این فرد شب دوم است، در واقع مراحل پایانی همان ۲۴ ساعت می‌باشد.

مستفاد از روایات بخشیده شدن گنهکاران در تمامی شب و روز هاست. اما در برخی از شب و روز ها و بعضی از زمان ها زمینه برای استجابت دعا و طلب بخشش از خداوند متعال بیشتر است که از جمله آنها شب قدر و نیز روز عرفه است.(۱) البته به شرط آن که گنهکاران توبه حقیقی کنند و رابطه بین خود و خدا را اصلاح کنند. حقیقت توبه، پشیمانی از گناه و قصد و عزم جدی برای ترک آن است. امام علی(علیه السلام) می فرماید: "توبه به دل پشیمان شدن و به زبان آمرزش خواستن و به اندام ترک نمودن است".(۲)

پرسش:

آیا کل قرآن در شب قدر نازل شده است؟ چون طبق برخی روایات قرآن به تدریج نازل می‌شد. آیا در این شب نازل شدن قرآن شروع شده یا کل قرآن نازل شده؟

پاسخ:

طبق نظر مشهور اندیشمندان قرآنی، قرآن کریم دو نزول دارد:
یکی نزول یکپارچه و دفعی است؛ در این نزول، کل قرآن یکجا در شب قدر بر قلب مبارک پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل شده است. در این نزول، حقیقت مفاهیم و تعالیم قرآن نازل شده است یعنی قرآن خواندنی نبوده و هنوز در قالب الفاظ و کلمات و به زبان عربی در نیامده و به صورت آیه و سوره، تفکیک نشده بوده است.

پرسش:

اگر به دلیلی شب قدر را برای حل مشکل خانوادگی کسی که احتیاج به راهنمایی و کمک دارد صرف کنیم و نتوانیم اعمال شب قدر را انجام دهیم اشتباه کرده‌ایم؟

پاسخ:

نماز شبهاى ماه رمضان

پانزدهم شيخ كفعمى در حاشيه بلد الا مين از سيّد بن باقى نقل كرده كه فرموده مستحبّ است در هر شب ماه رَمَضان دو ركعت نماز در هر ركعت حمد و توحيد سه مرتبه و چون سلام داد بگويد:

سُبْحانَ مَنْ هُوَ حَفيظٌ لا يَغْفُلُ سُبحانَ مَنْ هُوَ رَحيمٌ لا يَعْجَلُ

منزه است آن خداى نگهبانى كه غفلت نكند منزه است آن خداى مهربانى كه شتاب نكند

سُبْحانَ مَنْ هُوَ قاَّئِمٌ لا يَسْهُو سُبْحانَ مَنْ هُوَ دائِمٌ لا يَلْهُو

پرسش:

فرمودند در دعا کردن پافشاری کنید و اینقدر در بزنید تا این در باز شود و حاجت خود را بگیرید. جایی دیگر گفته شده در دعا پافشاری نکنید شاید صلاح نباشد. مانده‌ام اصرار کنم یا نه؟ 

پاسخ:

در ادبیات دینی ما هر یک از آموزه های اسلامی دارای علت و وجهی برای نام گذاری است و نام گذاری آن برخاسته از یک ویژگی یا یک پیوند و رابطه ای است که بین اسم و معنای آن وجود دارد. بنابراین ما باید با معانی مختلف واژه «قدر» آشنا شویم و پیوند و رابطه بین این معانی با شب قدر را بیان کنیم.
واژه «قدر» در زبان عربی دارای معانی متعددی است و هر یک از این معانی متعدد می تواند با شب قدر در ارتباط باشد. اینک به مهمترین معانی آن اشاره می شود:

پرسش:

مدت زیادی است که سخت مشغول دعاهای فراوان و خواندن قرآن هستم اما هیچ‌یک از دعاهایم و حاجت‌هایم مستجاب نشده، علت آن چه چیزهایی می‌تواند باشد؟

پاسخ:

مستجاب نشدن دعاهای انسان دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد.

مردی به حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) عرض کرد: خداوند میفرماید: «اُدْعونی اَسْتَجِبْ لَکُم» پس چرا ما دعا می‌کنیم، ولی اجابت نمی‌شود؟

حضرت فرمود: چون دلهای شما در هشت مورد خیانت و بی‌وفایی کرد:

۱- خدا را شناختید، ولی حقش را آن‌گونه که بر شما واجب بود، ادا نکردید. از این رو آن معرفت به کار شما نیامد.